Xây dựng mẫu mã bao bì, nhãn mác sản phẩm là sự kết hợp giữa
nghệ thuật và khoa học trong chiến lược thiết kế bao bì. Đó chính là bản thiết kế
truyền đạt thông điệp: Làm thế nào mà một thương hiệu được thiết lập nhờ thiết
kế và in ấn bao bì mà vẫn duy
trì được đặc điểm nhận dạng của mình?
Gần như mọi bản thảo
mà một công ty thiết kế nhận được đều kèm theo yêu cầu của khách hàng: “Hãy thiết
kế cái này sao cho thật nổi bật.” Thường thì những mục tiêu bán hàng phải gắn
liền với những sáng kiến, và có nhiều khách hàng (lẫn nhà thiết kế) tin rằng những
mục tiêu bán hàng này chỉ có thể đạt được nhờ vào sự phân chia sản phẩm trên kệ.
Nhưng kiểu thiết kế bao bì này
thường chỉ có kết quả trong những mục tiêu ngắn hạn bởi vì mỗi lần phân chia kệ
hàng có nghĩa là thương hiệu cũng bị chia nhỏ. Dần dà, thương hiệu bắt đầu mất
đi đặc điểm nhận diện của mình và không còn có một ý nghĩa hay, độc đáo trong
lòng người tiêu dùng nữa. Nên nhớ 80% quyết định mua hàng nằm ở các kệ hàng, và
khi đặc điểm nhận diện của một thương hiệu bắt đầu phai do có quá nhiều mẫu mã
tạp nham thì thương hiệu chắc chắn sẽ tác động một cách tiêu cực lên công việc
kinh doanh suốt một thời kỳ dài.
Nỗi lo thương hiệu bị
loãng không có nghĩa là một bao bì không thể được thiết kế để chứng minh cho những
lợi ích độc đáo của sản phẩm, hay chuyển tải thông điệp mà sản phẩm có liên
quan và gây được tiếng vang với một khách hàng mục tiêu. Điều này có thể thực
hiện được mà vẫn duy trì được sự tôn trọng đối với bản thân thương hiệu bằng
cách sử dụng kiến trúc trong thiết kế mẫu mã.
Chiến lược thiết kế
Xa – Gần
Với một sản phẩm mới
ra lò thì chìa khóa của vấn đề là xác định xem sản phẩm mới đó sẽ đầu tư bao
nhiêu trong giá trị gốc của thương hiệu. Sản phẩm càng đến gần giá trị cốt lõi
của thương hiệu bao nhiêu thì chiến lược thiết kế cũng cần tiến gần đến cốt lõi
bấy nhiêu;và sản phẩm càng xa giá trị cốt lõi thì chiến lược thiết kế cũng cần
phải tránh xa cốt lõi đó.
Vấn đề này có thể được
làm rõ qua việc trả lời một loạt câu hỏi sau: (1) Sản phẩm có phù hợp với những
giá trị cốt lõi của thương hiệu hiện tại không? (2) Nếu có thì giá trị thương
hiệu hiện tại đó có phải là tiêu chí hàng đầu trong kế hoạch bán hàng tiêu dùng
của sản phẩm không? (3) Còn nếu là không, thì cơ hội đó có tiêu biểu cho một
khoảng cách gần so với giá trị thương hiệu không hay là một khoảng cách xa?
Những trường hợp
liên quan đến khoảng cách xa so với giá trị thương hiệu gốc và từ đó kéo theo
phương pháp xa trong chiến lược thiết ghế bao gồm:
Tiếp cận một người
tiêu dùng mục tiêu (cụ thể là người không quen thuộc với giá trị thương hiệu
hay trước đây chưa hề quan tâm đến nó). Điều gì là quan trọng đối với người
tiêu dùng này? Bạn sẽ làm như thế nào để giao tiếp với người này bằng mắt và bằng
lời? Vai trò của thiết kế trong việc tiếp cận người này là gì?
Tiếp cận một lĩnh vực
sản phẩm mới. Loại ngôn ngữ địa phương cho lĩnh vực mới này là gì? Có những chú
thích bằng hình ảnh và lời nói cụ thể cần có để đem lại lợi nhuận cho sản phẩm
này không?
Định mức giá mới. Những
chú thích bằng lời nói và hình ảnh nào truyền đạt giá trị cao hơn hay thấp hơn?
Những yếu tố hình ảnh nào mà bạn sẵn sàng xây dựng để mở rộng thương hiệu cho mức
độ này? Những yếu tố hình ảnh nào mà bạn có thể duy trì mà không làm giới hạn
khả năng và độ thích hợp của thương hiệu để cạnh tranh ở mức giá mới này?
Một khi bạn đã quyết
định chiến lược của mình ở vị trí mà các sản phẩm khác nhau tồn tại so với giá
trị cốt lõi của thương hiệu, bạn có thể gom những sản phẩm đó lại giống như những
hình mẫu. Mỗi cụm có một chiến lược thiết kế riêng. Các chiến lược thiết kế được
phối hợp với nhau sẽ có liên quan cũng như hỗ trợ cho hình ảnh và tính chất của
toàn bộ thương hiệu.
Hiểu những nhu cầu
thiết kế thông qua cụm sản phẩm
Để bắt đầu quá trình
phát triển xây dựng mẫu mã, bạn nên phác thảo ý tưởng thiết kế từ nhiều nguồn
khác nhau để khảo sát chiến lược thiết kế cho từng cụm sản phẩm. Trên thực tế,
cách tiếp cận đó khá giống với cách bạn thiết kế bao bì. Việc quan sát những mẫu
thiết kế khác trong danh mục có thể mang lại cho bạn những gợi ý về ngôn ngữ sản
phẩm, trong khi việc quan sát sản phẩm không nằm trong danh mục có thể cung cấp
những ngôn ngữ hình ảnh thích hợp cho một tính chất mới.
Nếu bạn đang xây dựng
thương hiệu mà thương hiệu đó đã định vị các sản phẩm của nó trong tâm trí hay
hành vi người tiêu dùng thì sau đó người tiêu dùng và các xu hướng thiết kế sẽ
cung cấp những đặc điểm mấu chốt cho việc xây dựng mẫu mã của bạn. Khai thác
các xu hướng này sẽ làm sáng tỏ ngôn ngữ hình ảnh mà thực sự gây được tiếng
vang với người tiêu dùng mục tiêu và sẽ mang lại hiệu quả trong việc sáng tạo mẫu
mã khiến người tiêu dùng cảm thấy hứng thú khi mua hàng. Những phương pháp
nghiên cứu khác nhau cũng giúp khơi nên những nguồn cảm hứng tuyệt vời cho việc
xây dựng mẫu mã, bao gồm nghệ thuật cắt dán, tách các yếu tố thiết kế và xây dựng
ý tưởng về quan niệm thiết kế.
Một khi bạn hiểu được
rằng thiết kế cần làm theo từng cụm sản phẩm một thì bạn sẽ thực hiện từ từ và
chắc chắn rằng bản thân những cụm sản phẩm đều có liên quan đến nhau. Những chiến
lược thiết kế riêng sẽ cần phải được điều chỉnh theo một chiều hay ngược lại để
đạt được những mối liên hệ đúng giữa các cụm sản phẩm và làm cho bản chất lẫn
hình ảnh của thương hiệu gắn kết với nhau. Một phương pháp hiệu quả để đảm bảo
cho những mối quan hệ của cụm sản phẩm thích hợp là thông qua việc kiểm tra kệ
hàng. Tạo ra một kệ hàng giả hay thậm chí là một kệ hàng bằng hình ảnh và nhờ
người tiêu dùng “mua sắm thử” trên những kệ hàng đó sẽ giúp bạn có được ý tưởng
dù cho các cụm sản phẩm đi quá xa hay không tạo ra đủ sự khác biệt để liên kết
các danh mục sản phẩm một cách có hiệu quả.
Bản thiết kế bằng
hình ảnh dành cho các sản phẩm tương lai
Chìa khóa dẫn tới
thành công bằng quá trình xây dựng mẫu mã là phải đảm bảo rằng các nhà chiến lược
và nhà thiết kế cùng hợp tác với nhau. Suy cho cùng, thiết kế bao bì không đơn
thuần là phác họa chiến lược: Nó cũng cần gợi lên được cảm xúc nhưng quan trọng
nhất là thỏa mãn và kết nối được người tiêu dùng. Khi đội ngũ thiết kế của bạn
tiến hành một cuộc thăm dò đầy sáng tạo trong việc phát triển sự đa dạng cho
bao bì, họ cần phải sẵn lòng điều chỉnh lại việc xây dựng mẫu mã nếu cần thiết.
Một khi cuộc thăm dò sáng tạo được hoàn thành và các mẫu thiết kế được vẽ xong,
đội của bạn có thể hoàn tất luôn việc xây dựng mẫu mã. Xây dựng mẫu mã có thể
dùng như một bản thiết kế bằng hình ảnh để thiết kế tất cả các sản phẩm tương
lai của thương hiệu. Khi một ý tưởng mới được trình làng, xây dựng mẫu mã sẽ
cho biết ý tưởng thích hợp với những cụm sản phẩm nào, chiến lược thiết kế nào
mà nó nên làm theo và những yếu tố thiết kế nào nên được đầu tư để tạo ra một mẫu
thiết kế có thể thỏa mãn được mọi yêu cầu của ý tưởng và duy trì được sự tôn trọng
cho thương hiệu. Việc đầu tư vào quá trình xây dựng mẫu mã hơn hết có thể tiết
kiệm được thời gian, tiền bạc và nhiều mẫu thiết kế gây nhức óc cho khách hàng
và các đại lý.